ableizm

Wpisując w wyszukiwarkę ABLEIZM wyświetla się kilka stron, które tak naprawdę powielają to samo, a najbardziej obszerne informacje można odnaleźć na Wikipedii. Czy mnie to dziwi? Nie. Trudne, niewygodne tematy nie są ani modne ani chętnie czytane. Jednakże milcząc i nie podejmując jakiejkolwiek dyskusji ugruntowujemy w społeczeństwie niewiedzę, która jest jednym z głównych komponentów stereotypu. Z kolei stereotypy mogą przekształcać się w przekonania i prowadzić do tworzenia się negatywnych postaw. W skrócie- samo nie podejmowanie tematu ableizmu również do niego prowadzi. Dlaczego? Aby mogło dojść do zmian najpierw należy stworzyć przestrzeń na komunikację, potem rozmawiać (użyłam formy niedokonanej celowo), a na samym końcu uzyskać rezultat. W jakim miejscu jesteśmy teraz? Odpowiedzcie sobie sami.


Czym jest ableizm?


Ableizm (ang. ableism) inaczej handicapizm/handikapizm to termin, który zaczął funkcjonować na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, określający dyskryminację osób niepełnosprawnych. Przekonanie, że ludzie z niepełnosprawnościami są gorsi i stoją niżej w hierarchii społecznej niż pełnosprawni.

Jak się przejawia?

Istnieje całe spektrum zachowań powiązanych z ableizmem, od mogłoby się wydawać nieszkodliwych komentarzy po przesłanki eugeniczne. Są to między innymi:
  • niechęć, wrogość
  • akty agresji 
  • przemoc
  • brak rozwiązań systemowych, bariery: architektoniczne, informacyjne, ekonomiczne 
  • nieprzystosowane urządzenia medyczne
  • brak dostępności kultury
  • język „my” versus „wy”, obraźliwe określenia 
  • brak reprezentacji w książkach, filmach, mediach lub te nie mające nic wspólnego z rzeczywistością 
  • powielanie stereotypów 
  • odbieranie głosu niepełnosprawnym w debacie publicznej 
  • brak edukacji w temacie 
  • pozorna pomoc, bezsensowne rozwiązania, nie konsultowane z niepełnosprawnymi 
  • mówienie o specjalnych/szczególnych potrzebach, by podważyć prawo do dostępności
  • kwestionowanie niepełnosprawności 
  • body shaming 
  • odbieranie autonomii i podmiotowości osobom niepełnosprawnym.

Przykłady można mnożyć. Ableizm to zjawisko występujące na płaszczyźnie fizycznej, mentalnej oraz kulturowej i w każdej z nich powoduje cierpienie osoby niepełnosprawnej.

Często w źródłach na temat ableizmu można przeczytać, że „definiuje osoby niepełnosprawne przez ich niepełnosprawność”. Chciałabym to nieco sprostować. Powyższe twierdzenie jest, bowiem ableistyczne, ponieważ z góry zakłada, że niepełnosprawność sama w sobie jest czymś negatywnym i gorszym (powinna zostać zniwelowana, wyleczona bądź wyeliminowana). Znaczna część osób niepełnosprawnych bardzo utożsamia się ze swoją niepełnosprawnością, zatem należy zadać sobie pytanie czy coś co jest jednym z filarów naszej tożsamości w pewien sposób nas nie definiuje. Żyjemy w rzeczywistości, gdzie niepełnosprawność bezpośrednio wpływa na życie jednostki i podejmowane przez nią wybory. Fakt ten można przyjąć lub dalej z nim walczyć, co w przypadku samej osoby z niepełnosprawnością może prowadzić do uwewnętrznionego ableizmu.

Ableizm, zatem nie definiuje osoby niepełnosprawnej przez jej niepełnosprawność, ale przez pewne wyobrażenia i założenia innych osób na jej temat.

Jak można przeciwdziałać ableizmowi? 
  •  przede wszystkim słuchać samorzeczników (ale ze zrozumieniem) 
  • włączyć ich głos w debatę publiczną 
  • wdrażać rozwiązania, których potrzebują niepełnosprawni 
  • nie stygmatyzować i nie wartościować niepełnosprawności.

Bibliografia:
Campbell F. K.,  Contours o f Ableism. The Production o f Disability and Abledness. London, 2009. 
Vargas S., Magda Szarota M, Mazur-Rafał M., O osobach z niepełno sprawnościami. Interaktywna książka, Warszawa, 2019.
 
 
Jeżeli interesują Cię tworzone przeze mnie treści możesz wesprzeć mnie na:


W komentarzu podziel się ze mną swoim zdaniem na temat posta😸

 
 

Brak komentarzy: